“แซทเทิร์น” จระเข้มากเรื่องราวเล่าขาน ซึ่งเคยรอดตายจากสงครามโลกครั้งที่ 2 ในกรุงเบอร์ลิน ประเทศเยอรมนีมาแล้ว และยังมีคำเล่าลือกันว่าเป็นจระเข้ตัวโปรดของ “อดอล์ฟ ฮิตเลอร์” ผู้นำจอมโหดแห่งกองทัพนาซีเยอรมัน ในที่สุดก็ “สิ้นลม” แล้วในสวนสัตว์กรุงมอสโก ประเทศรัสเซียเมื่อเช้าวันเสาร์ รวมอายุได้ประมาณ 84 ปี
“แซทเทิร์น จระเข้มิสซิสซิปปีของเรา ตายแล้วด้วยความชราภาพ” สวนสัตว์กรุงมอสโก ประกาศข่าวเศร้าผ่านทางโซเชียล มีเดียเมื่อวันเสาร์
จระเข้วัยชราตัวนี้ เชื่อว่ามีอายุประมาณ 84 ปี ซึ่งถือว่าเป็นเรื่องที่น่าทึ่งมา เพราะปกติแล้ว ช่วงอายุขัยของจระเข้ตามธรรมชาติจะอยู่ระหว่าง 30-50 ปีเท่านั้น จะว่าไปแล้ว แซทเทิร์น จระเข้สายพันธุ์มิสซิสซิปปี แตกต่างจากจระเข้สายพันธุ์เดียวกันที่ไม่ได้ถูกจับเป็นเชลยศึก มันกลายเป็นจระเข้ที่ผ่านเหตุการณ์สำคัญที่คู่ควรแก่การจดจำอย่างมาก
แซทเทิร์น เกิดในสหรัฐเมื่อปี พ.ศ.2479 สหรัฐมอบให้เป็นของขวัญแก่สวนสัตว์ในกรุงเบอร์ลินของเยอรมนี ซึ่งเป็นสวนสัตว์ที่ฮิตเลอร์มักแวะเวียนมาเป็นแขกประจำ นักประวัติศาสตร์บางคนถึงกับอ้างว่า แซทเทิร์น เป็นของสะสมส่วนตัวของฮิตเลอร์ด้วยซ้ำ ขณะที่หลายคนกล่าวแย้งว่า เขาแค่โปรดปรานจระเข้ตัวนี้มากกว่าสัตว์ชนิดอื่น ๆ ในสวนสัตว์เท่านั้น
อย่างไรก็ตาม จนถึงขณะนี้ ก็ยังมีผู้ที่พยายามเชื่อมโยงจระเข้ตัวนี้กับผู้นำกองทัพนาซี ซึ่งทางสวนสัตว์มอสโกต้องรีบชี้แจงเรื่องนี้ว่า แม้ว่าแซทเทิร์นเคยเป็นของฮิตเลอร์ “สัตว์ทุกตัวไม่ได้มีส่วนเกี่ยวข้องกับการเมือง มันเป็นเรื่องที่ไร้สาระ ไม่มีเหตุผล ที่จะให้สัตว์มารับบาปที่มนุษย์ก่อขึ้น”
สำนักข่าวอินเตอร์แฟ็กซ์ของรัสเซีย รายงานว่า เกือบจะทันทีหลังแซทเทิร์นเดินทางถึงสวนสัตว์กรุงมอสโก ข่าวลือปรัมปราก็ปรากฏขึ้นว่า มันเป็นของสะสมของฮิตเลอร์ และไม่ได้อยู่ในสวนสัตว์กรุงเบอร์ลิน” ซึ่งไม่ชัดเจนว่าข่าวลือนี้เริ่มต้นมาได้อย่างไร
ในปี พ.ศ.2486 สวนสัตว์กรุงเบอร์ลินถูกทิ้งระเบิดโจมตีทางอากาศอย่างหนักหน่วง ซึ่งระเบิดลูกหนึ่งไปตกใส่อาคารพิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำประเภทต่าง ๆ ของสวนสัตว์ มีจระเข้หลายสิบตัวทั้งจระเข้น้ำจืดและน้ำเค็ม ถูกระเบิดตาย แต่ก็มีบางตัวที่สามารถหลบหนีเอาชีวิตรอดได้ ซึ่งหนึ่งในนั้น คือแซทเทิร์น
“ตลอดระยะเวลา 3 ปีถัดมา ชีวิตของแซทเทิร์นยังคงเป็นปริศนา” สวนสัตว์กรุงมอสโก แถลง แต่ในปี พ.ศ.2489 แซทเทิร์น ถูกทหารอังกฤษพบตัว ขณะที่พวกเขาเข้าประจำการปฏิบัติภารกิจในกรุงเบอร์ลิน ตั้งแต่กองทัพนาซียอมแพ้สงครามเมื่อ 1 ปีก่อนหน้า
อังกฤษจึงตัดสินใจมอบแซทเทิร์น ให้สหภาพโซเวียตไปเลี้ยง แซทเทิร์นเริ่มต้นการใช้ชีวิตใหม่ในสวนสัตว์กรุงมอสโกตั้งแต่บัดนั้น และอยู่ในกรุงมอสโกถึงวันนี้ 74 ปี ซึ่งถือเป็นช่วงเวลาที่จระเข้ดวงแข็งตัวนี้มีความสุขที่สุด ขณะที่สวนสัตว์ก็ยืนยันว่า เจ้าหน้าที่สวนสัตว์ดูแลแขกพิเศษของพวกเขา อย่างใส่ใจและดีที่สุด
“แซทเทิร์นถือว่าเป็นตัวแทนช่วงเวลาสำคัญในประวัติศาสตร์สำหรับพวกเรา และนั่นไม่ใช่เป็นการกล่าวเกินจริง พวกเรามีความสุขที่มีโอกาสได้ดูแลและเห็นความเคลื่อนไหวต่าง ๆ ของมันมาตลอดจนสิ้นอายุขัย ตัวแซทเทิร์นเองก็เห็นพวกเรามาตั้งแต่พวกเราเป็นเด็ก ๆ พวกเราหวังว่าจะไม่ทำให้มันผิดหวัง”
สวนสัตว์มอสโก รายงานว่า แซทเทิร์นรู้จักคุ้นเคยกับเจ้าหน้าที่ดูแลมันเป็นอย่างดี ทั้งเรื่องอาหารการกิน เรื่องอาบน้ำทำความสะอาดให้มัน ปกติแล้ว จระเข้สายพันธุ์มิสซิสซิปปี มักมีอายุขัยระหว่าง 30-50 ปีเท่านั้นกับการใช้ชีวิตในธรรมชาติ แซทเทิร์นอาจเป็นจระเข้ที่มีอายุยืนที่สุดในโลก แต่ก็ยากที่จะยืนยัน ยังมีจระเข้เพศผู้อีกตัวหนึ่ง ชื่อ “มูจา” อยู่ที่สวนสัตว์กรุงเบลเกรด ประเทศเซอร์เบีย ซึ่งปัจจุบันนี้ อายุ 80 ปีแล้ว และยังมีชีวิตอยู่
แต่ก็ยังเป็นที่สงสัยอยู่ว่า จะมีจระเข้ตัวใดมาแข่งกับแซทเทิร์นได้ ในเรื่องราวของความทรงจำมากมายตั้งแต่เกิดจนตาย แค่กระแสข่าวลือที่บอกว่า แซทเทิร์นเป็นของรักส่วนตัวของฮิตเลอร์ ก็เป็นเรื่องที่ต้องค้นหาสืบเสาะแล้ว แม้หลายคนบอกแล้วว่า ไม่เป็นความจริง แต่ก็ยังกระตุ้นต่อมอยากรู้ของผู้คนอยู่ดี โดยเฉพาะนักประวัติศาสตร์
การรอดตายอย่างหวุดหวิดของแซทเทิร์น ในปี พ.ศ.2486 ก็ดูเหมือนว่า ไม่เคยมีการอธิบาย หรือชี้แจงใด ๆ ยังคงปล่อยให้เป็นปริศนาต่อไป กรุงเบอร์ลิน ซึ่งขณะนั้นเป็นเมืองหลวงของเยอรมนีที่ปกครองโดยนาซี ถูกกองกำลังพันธมิตรโจมตีอย่างไม่ลืมหูลืมตาก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2 ปิดฉากลงในปี พ.ศ.2488 การโจมตีที่เรียกว่า “ยุทธการเบอร์ลิน” เริ่มต้นขึ้นในเดือนพฤศจิกายน 2486 และในคืนวันที่ 22-23 พฤศจิกายน เป็นวันที่ดุเดือดที่สุด หลายพื้นที่ในกรุงเบอร์ลิน ถูกถล่มราบ รวมทั้งเขตเทียร์การ์เท่น ใจกลางกรุงเบอร์ลิน ซึ่งเป็นที่ตั้งของสวนสัตว์ที่แซทเทิร์นอยู่ด้วย
มีผู้เสียชีวิตและบาดเจ็บรวมกันหลายพันคน และสัตว์ต่าง ๆ จำนวนมากในสวนสัตว์ก็ถูกระเบิดล้มตายด้วย อาคารพิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำของสวนสัตว์ก็ถูกโจมตีโดยตรงเช่นกัน รายงานชิ้นหนึ่งระบุว่า มีคนเห็นซากจระเข้ 4 ตัวอยู่บนถนนนอกสวนสัตว์ เนื่องจากแรงระเบิดทำให้สัตว์ขนาดใหญ่เหล่านี้กระเด็นออกมาอยู่บนถนน
จะด้วยเหตุผลใดก็ตาม แซทเทิร์นรอดชีวิตมาได้ และยังอยู่ในเมืองที่เหลือแต่ซากความเสียหายจากสงครามต่อมาอีก 3 ปี ในสภาพภูมิอากาศที่ไม่ได้เหมาะสมต่อความเป็นอยู่ของจระเข้
ทางรัสเซียเตรียมนำซาก “แซทเทิร์น” ไปจัดนิทรรศการพิเศษเพื่ออุทิศให้กับจระเข้มากตำนานเล่าขานตัวนี้ ที่พิพิธภัณฑ์ชีววิทยา “สเตท ดาร์วิน” ซึ่งเป็นพิพิธภัณฑ์ยอดนิยมตั้งชื่อว่า “ชาร์ลส์ ดาร์วิน” ในกรุงมอสโก